Północna Karolina
Karolina Północna (ang. North Carolina) (wymowa:/ˌnɔrθ kærəˈlaɪnə/) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, graniczący od północy z Wirginią od południa z Georgią i Karoliną Południową, a od zachodu z Tennessee. Granicę wschodnią stanowi Ocean Atlantycki.
Historia[]
4 lipca 1584 na wybrzeżu dzisiejszej Karoliny Północnej wylądowała angielska ekspedycja pod wodzą Philipa Amadasa i Arthura Barlowa z zadaniem założenia kolonii. W 1585 założono pierwszą kolonię na wyspie Roanoke która jednak nie przetrwała (tzw. Zaginiona Kolonia). Pierwsi stali angielscy osadnicy przybyli z sąsiedniej Wirginii na początku XVII wieku. Od 1663 do 1712 istniała kolonia pod nazwą Province of Carolina, ustanowiona na podstawie przywilejów wydanych przez króla Anglii Karola II Stuarta i nazwana na cześć jego ojca Karola I Stuarta. Około 1712 kolonia ta formalnie podzieliła się na Karolinę Północną i Karolinę Południową (faktycznie te dwie części rozwijały się samodzielnie od początku europejskiego osadnictwa). 21 listopada 1789 kolonia ratyfikowała Konstytucję Stanów Zjednoczonych. Podczas wojny secesyjnej Karolina Północna była jednym ze stanów Konfederacji. 17 grudnia 1903 na mierzei między miejscowościami Kitty Hawk a Kill Devil Hills miał miejsce pierwszy lot samolotu konstrukcji braci Wright.
Geografia[]
Stan rozciąga się od Atlantyku na wschodzie do Appalachów na zachodzie. Główne rzeki to Roanoke, Pee Dee, i Black. Stan ma klimat podzwrotnikowy, na wybrzeżu zwrotnikowy morski, średnia temperatura wynosi 19 stopni. 5 największych miast to Charlotte, Raleigh, Greensboro, Winston-Salem i Durham. Stan podzielony jest na 100 hrabstw.
| Lp. | Miasto | Ludność (2017) |
|---|---|---|
| 1 | Charlotte | 859 035 |
| 2 | Raleigh | 464 758 |
| 3 | Greensboro | 290 222 |
| 4 | Durham | 267 743 |
| 5 | Winston-Salem | 244 605 |
| 6 | Fayetteville | 209 889 |
| 7 | Cary | 165 904 |
| 8 | Wilmington | 119 045 |
| 9 | High Point | 111 513 |
| 10 | Greenville | 92 156 |
Demografia[]
Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Karolina Północna liczy 9 535 483 mieszkańców, co oznacza wzrost o 1 486 173 (18,5%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,9% populacji, 22,4% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,9% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,3% ludności stanu stanowią kobiety.
Język[]
Najpowszechniej używanymi językami są:
- język angielski – 89,66%
- język hiszpański – 6,93%
- język francuski – 0,32%
- język niemiecki – 0,27%.
Rasy i pochodzenie[]
Według spisu z 2010 roku, 70,8% mieszkańców stanowiła ludność biała (63,1% nie licząc Latynosów), 22,2% to Afroamerykanie, 3,1% to Azjaci, 2,2% miało rasę mieszaną, 1,6% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 9,5% ludności stanu.
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia afroamerykańskiego, niemieckiego (10,4%), angielskiego (9,4%), irlandzkiego (8,6%), meksykańskiego (5,3%) i szkockiego (5%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia włoskiego, francuskiego, polskiego (141 tys.), afrykańskiego, holenderskiego i portorykańskiego. Wśród Azjatów najliczniejsi są Hindusi, Chińczycy i Wietnamczycy.
Religia[]
Dane z 2014:
- protestanci – 66% (głównie baptyści, metodyści i zielonoświątkowcy)
- brak religii – 20% (w tym ateiści 2% i agnostycy 3%)
- katolicy – 9%
- mormoni – 1%
- pozostali – 4% (głównie muzułmanie, świadkowie Jehowy, żydzi, prawosławni, buddyści, hindusi i bahaici).
Polityka[]
Senatorzy reprezentujący stan to Richard Burr (R) i Thom Tillis (R). Z wyjątkiem 1976, w wyborach prezydenckich od 1968 do 2004 w stanie wygrywał kandydat Partii Republikańskiej. W 2008 w stanie nieznacznie wygrał Barack Obama.
Gospodarka[]
Produkt krajowy brutto Karoliny Północnej w 2015 osiągnął wartość 442,5 mld USD, co uplasowało stan na 10. miejscu w Stanach Zjednoczonych. Roczny wzrost PKB w 2016 wyniósł 1,6% co sprawiło że był nieznacznie powyżej średniej krajowej (średnia dla wszystkich stanów w 2016 roku wyniosła 1,5%). W przeliczeniu na głowę mieszkańca w 2016 wyniósł on 44 327 co uplasowało stan na 32. miejscu spośród amerykańskich stanów (średnia krajowa w 2016 wyniosła 50 577USD).
- główne uprawy: tytoń, bataty, kukurydza, soja, orzeszki ziemne
- hodowla: trzoda chlewna, kury
- wydobywczy (fosforyty), chemiczny, tekstylny, przetwórczy
Uczelnie[]
Uniwersytet Karoliny Północnej składa się z 17 uczelni. Wśród nich największą renomą cieszy się Uniwersytet Karoliny Północnej w Chapel Hill, najstarszy uniwersytet stanowy w Stanach Zjednoczonych, a innym znanym jest Uniwersytet Stanu Karolina Północna. Najbardziej znaną uczelnią prywatną jest Uniwersytet Duke’a (w Durham).
Karolina Północna była jednym z dwóch pierwszych stanów (obok Pensylwanii), w których konstytucji pojawił zapis o utworzeniu uniwersytetu stanowego (1776).
Dodatkowe informacje[]
- Liczba parków stanowych: 30
- Dewiza: Esse Quam Videri (Prawda ważniejsza niż pozory)
- Przydomek: The Tar Heel State (Stan Wysmołowanej Pięty) – według przekazów żołnierze Karoliny Północnej podczas wojny domowej wygrażali chcącym umknąć z pola bitwy, że wysmołują im pięty, by wytrwali
- Symbole: sosna, kardynały, dereń
- Parki narodowe i atrakcje turystyczne: Park Narodowy Great Smoky Mountains, Blue Ridge Parkway
Filmy i seriale kręcone w Karolinie Północnej[]
Miasta i lokacje[]
- Wilmington
- Raleigh
- Greensboro
- Charlotte
Aktorzy/aktorki i twórcy urodzeni w Północnej Karolinie[]
|
|
Galeria[]
